Geleidelijk overdragen van verantwoordelijkheden
Hoe en wanneer vindt de overdracht van verantwoordelijkheid voor diabetes van ouders naar tieners het beste plaats?
Verantwoordelijkheid krijgen voor de diabeteszorg valt veel jongeren zwaar: ze zijn er soms nog niet tegen opgewassen, voelen zich er nog niet klaar voor. Ze weten niet hoe ze hun diabeteszelfzorg kunnen laten slagen en worden er onzeker van. Gevolg hiervan kan zijn dat de waardes verslechteren. Tieners willen wel, maar kunnen niet altijd. Goede diabeteszelfzorg vraagt veel van hen, en moet stap voor stap geleerd worden.
Volledige zelfstandigheid?
De heersende opvatting onder ouders en diabetesteams is dat tieners onafhankelijkheid in de zorg voor hun diabetes moeten bereiken. Maar complete zelfstandigheid in diabetes zelfzorg is een mythe. Het zou wel eens een doel kunnen zijn die het niet waard is om na te streven. Sociale steun is essentieel voor een goede behandeling van vele chronische ziektes, zowel bij volwassenen als tieners. Onderzoek laat zien dat kinderen die al jong teveel verantwoordelijkheid krijgen voor hun diabetes maken meer fouten maken in hun zelfzorg, zijn minder therapietrouw en hebben een slechtere diabetescontrole hebben dan leeftijdgenoten van wie de ouders betrokken en medeverantwoordelijk bleven bij de dagelijkse diabeteszorg.
Sommige ouders zijn zo gefrustreerd door hun onvermogen om hun tieners te helpen om meer verantwoordelijkheid voor hun diabetes te nemen, dat ze zich helemaal terug trekken om zich maar niet schuldig of verantwoordelijk te hoeven voelen. Andere ouders trekken zich terug omdat ze andere grote problemen hebben (bijv. werk, geldzorgen). Maar het overdragen van verantwoordelijkheid om deze negatieve redenen kan gevaarlijk zijn. Want tieners die niet goed zijn voorbereid op deze rol, zullen meer fouten maken en uiteindelijk besluiten dat het beheersen van hun diabetes tevergeefs is.
Geleidelijk en actief overdragen
Ouders die hun diabetes verantwoordelijkheden meer actief opgeven voor hun tiener (met positieve redenen) zullen de overgang waarschijnlijk geleidelijker en succesvoller ervaren.
Regelmatige en duidelijke communicatie over wie verantwoordelijk is voor welke aspecten van de diabeteszorg is een belangrijk onderdeel in dit proces.
Een andere belangrijke dimensie in de overdracht van verantwoordelijkheid van ouders naar tieners is of het proces in grote of kleine stappen gaat. Het leren beheersen van elke complexe vaardigheid gaat het beste wanneer steun van buitenaf geleidelijk wordt afgebouwd. Het aanleren begint met voordoen en gaat via aanmoedigingen en supervisie naar uiteindelijk het terugtrekken van steun van buitenaf.
Wat kunt u doen?
De overdracht van verantwoordelijkheid wordt gemakkelijker als u:
• actief toeziet op de diabetes zelfzorg vaardigheden van u tiener
• succes en bedrevenheid waardeert en aanmoedigt
• van tijd tot tijd behulpzame instructies geeft als dat nodig is
• diabetesproblemen samen oplossen met, in plaats van voor uw tiener
Wat kan verder helpen?
